Farklı bilimsel makale türleri bulunmaktadır. Olgu sunumu, özgün araştırma veya orjinal makale ya da araştırma makalesi, Clinical trials, derleme, meta-analiz derleme, editöre mektup şeklinde olabilir. Bu makale ve çeviri türleri hakkında size kısa bilgiler vermek isteriz.

Bilimsel Makale Çeşitleri

Olgu sunumu

Olgu sunumu veya İngilizce olarak Case report veya Case studies olarak ta bilinir. Bu makaleler bazı vakalardaki sıra dışı, ilginç durumları diğer bilim insanlarına bildirmek için yazılırlar. Bu şekilde diğer bilim insanları da bu sıra dışı olgularla da karşılaşabilecekleri konusunda fikir sahibi olmuş olurlar. Olgu sunumları da çok prestijli ve değerli makalelerdir.

Araştırma makalesi (Orijinal makale) veya araştırma makalesi

Bu, araştırmalardan elde edilen verilerin tam raporlarını yayınlamak için kullanılan en yaygın dergi yazısı türüdür. Üniversiteler arası kurulun yayınladığı doçentlik kriterlerinde de en fazla puanı bu yayınlar alır. Bu yayınlarda birinci isim en fazla puanı almaktadır. Dergiye bağlı olarak Orijinal Makale, Araştırma Makalesi, Araştırma veya sadece Makale olarak farklı şekilde adlandırılabilir. Özgün Araştırma makaleleri formatı IMRAD kuralına uygun şekilde yazılır. Giriş, Materyal ve metot, Bulgular ve Tartışma bölümlerini içerir. IMRAD aslında bu bölümlerin İngilizce baş harflerini temsil eder şöyle ki; Introduction, Materials and Methods, Results And Discussion.

Bunlar, orijinal araştırmayı rapor eden ayrıntılı çalışmalardır ve birincil literatür olarak sınıflandırılır. Hipotez, arka plan çalışması, yöntemler, sonuçlar, bulguların yorumlanması ve olası çıkarımların tartışılmasını içerir. Orijinal araştırma makaleleri uzundur, kelime sınırı 3000 ila 6000,2,3 arasında değişir ve hatta bazı dergiler için 12.000 kelimeye kadar çıkabilir.1 Bunlar önemli bir zaman yatırımı gerektirir.

Clinical trial

Klinik çalışma (Clinical trial) Tıp alanına özgü olan klinik araştırmaları içine alır. Genellikle büyük hasta gruplarıyla yürütülen kontrollü çalışmaların metodolojisini, uygulamasını ve sonuçlarını tanımlar. Hastalar üzerinde deney yapacaksanız, bir madde verip etkisine bakacaksanız veya bir ilacın etkisini kontrol edeceksiniz bu çalışmaların hepsi Clinical Trial çalışma grubuna girer ve özel etik izinler alındıktan sonra yapılabilir. Bu çalışmalar aynı zamanda https://www.clinicaltrials.gov/ web sayfasına da kayıt olmaları beklenir. Dergiler makalenin yayınlanması için bu sayfadaki kayıt numarasını soracaklardır.

Klinik bir araştırmada, katılımcılar, araştırmacılar tarafından oluşturulan araştırma planına veya protokole göre özel müdahaleler alırlar. Bu müdahaleler, ilaçlar veya cihazlar gibi tıbbi ürünler olabilir. Yeni bir ürün veya yaklaşım incelenirken, genellikle yararlı mı, zararlı mı yoksa mevcut alternatiflerden farklı mı (müdahale olmaması dahil) bilinmemektedir. Araştırmacılar, katılımcılardaki belirli sonuçları ölçerek müdahalenin güvenliğini ve etkililiğini belirlemeye çalışırlar. Örneğin, araştırmacılar yüksek tansiyonu olan katılımcılara tansiyonlarının düşüp düşmediğini görmek için ilaç veya tedavi verebilir.

Derleme

Derleme makaleler yine doçentlik kriterleri için puan alamasalar da uluslararası bilim camiasında çok prestijli olan makale türlerindendir. Çünkü bir konuda derleme yazmanız o konuda bilir kişi olduğunuzu göstermektedir.

Derlemeler genelde yazarlara dergilerden davetiye şeklinde istenildiği gibi bazı dergiler davet olmaksızın başvuran derlemeleri değerlendirmeye alılar. Bir konuda derleme daveti alabilmeniz ise o konudaki tanınırlığınıza bağlıdır. Eğer belli konuda kaliteli makaleleriniz varsa size de derleme davetiyesi gelme olasılığı yüksektir.

Yukarıda bahsettiğimiz gibi bazı dergilere davetiye olmadan derleme yazabilirsiniz fakat burada bilmeniz gereken nokta şudur; derleme yazdığınız konu hakkında en az 1-2 adet yayınlanmış orijinal makalenizin olması beklenir. Bu kriteri sağlamıyorsanız derlemenizin yayınlaması çok kolay değildir. Derleme 2 yazarlı ise en az birinin bu kriteri sağlaması da yeterli kabul edilir.

Meta- Analiz Derleme

Meta Analiz Derleme makaleleri de derleme makalelerine benzer fakat buradaki fark şudur; derlenen makalelerdeki veriler bir istatistik yöntemle değerlendirilip bu değerlendirmeden bir sonuç elde edilir. Dolayısıyla derleme gibi literatür taranarak yapılır fakat derleme makalede bulgular olmadığı halde meta analiz derleme makalelerde bulgular kısmı bulunmaktadır.

Editöre mektup

Editöre mektup makaleler oldukça prestijli yayınlardır. Her ne kadar doçentlik kriterlerinde puan almasalar da Türkiye’deki doçentlik kriterleri uluslararası bilimsel camiadaki teamülleri kapsamamaktadır. Etki değeri yüksek bir dergide editöre mektup makalesi yayınladığınızı Avrupa ve Amerika’daki bilim insanları çok değerli bulur. Çünkü böyle bir makale yayınlamanız demek bir konu hakkındaki görüşleriniz dergi editörleri tarafından beğenilmiş demektir. Bu görüşler o dergide yayınlanmış bir makaleye karşı olabileceği gibi düzeltme veya ekleme bilgi de olabilir. Bunu kabul ettirmeniz olaya ne kadar vakıf olduğunuz ve konu hakkında editörlerin gözden kaçırdığı bir ayrıntıyı görmüş olduğunuzu ispatlar ki bu çok değerli bir bilgidir. Umarız Üniversiteler arası kurul en azından etki değeri yüksek dergilerden yayımlanmış editöre mektup makalelerini de değerlendirmeye alır.