Bilimsel Bir Makalede Olması Gerekenler

Her araştırmacının ve yazarın, yaptığı çalışmadan elde ettiği bulguları ve konu ile ilgili düşüncelerini aktarmak bakımından kendine özgü yöntem ve yaklaşımları olabilir. Bununla birlikte makale yazımında (ve okumada) kolaylık sağlanması için yazarların uyum içinde olmaları gerekir. Makale nasıl yazılmalı? konulu bu yazımızda bilimsel bir makalede olması gereken bölümlerden söz ediyoruz.

Makale nasıl yazılmalı

IMRAD

İngiliz bilim adamı Sir Bradford Hill tarafından 1965 yılında makale yazımı için önerilmiş olan sistematik yaklaşım (IMRAD yaklaşımı), halen çoğu araştırmacı ve yazar tarafından yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bu yaklaşımda bir makalede bulunması gereken başlıca bölümler “GİRİŞ- YÖNTEM-BULGULAR ve TARTIŞMA” olarak belirlenmektedir (Tablo 1).

Giriş

Giriş bölümünde araştırma ile ilgili genel bilgiler verildikten sonra bu araştırmanın gerekçesi, çalışmanın neden ve hangi amaca ulaşmak için yapıldığı açıklanır. Bu bölümde özellikle araştırmanın amacı, incelenen bütün konuları kapsayacak şekilde açık olarak belirtilmeli, daha sonra sonuç bölümünde de bu amaçların gerçekleşme durumu değerlendirilmelidir.

Yöntem

Bir makale yazımında en önemli bölümlerden birisi kuşkusuz yöntemin yazıldığı bölümdür. Bu bölümde yapılan bütün işlemler, araştırma kapsamındaki kişiler (belirli bir hastalığı olan kişier, genel toplum vb.), veri toplama yöntemi, verinin ne şekilde değerlendirildiği, yapılmış ise istatistik analizler vs. belirtilmelidir. Bazı hataları olsa bile yöntemin açık olarak yazılması araştırmacının dürüstlüğü bakımından önemlidir.

Tablo 1. Bir Makalenin Başlıca Bölümleri (Bradford Hill questions, 1965)
(IMRAD yaklaşımı)
I Introduction Giriş why did they start?
M Methodology Yöntem what did they do?
R Results Bulgular what did they find?
A and
D Discussion Tartışma what do the results mean?

Bulgular

Bulgular bölümü, araştırma sonuçlarının yan tutmadan, yalın bir ifade ile ve yorumsuz olarak yazıldığı bölümdür. Bu bölümde bulguların daha iyi sunulabilmesi bakımından tablo ve grafiklerin kullanılması, okuyucu açısından anlaşılmayı kolaylaştırıcı bir yaklaşımdır. Tablo ve grafiklerin başlıkları, araştırmanın kişi – yer ve zaman özelliklerini içermeli, gerekiyorsa açıklayıcı sembol ve işaretler kullanılmalıdır.

Tartışma

Tartışma bölümü araştırıcının konuya hakimiyetinin ve araştırmacılık ve yazarlık konusundaki hünerinin sergilendiği yerdir. Bu bölümde bulguların anlamı, gerektiğinde literatür bilgileri ile birlikte değerlendirilerek yazılmalıdır. Bu konuda daha önce yapılmış olan çalışmaların sonuçları ile olan benzerlik ve ayrılıklar, nedenleri ile birlikte tartışılmalıdır. Tartışma sırasında bulgulara yorumlar katılabilir, istatistik önemlilik testleri ve sonuçları irdelenir. Bu makalede yer alan bilgilerin bilim alanına veya günlük yaşama yansımalarının neler olabileceğine de değinmek yararlı olabilir.

Tartışmanın bitiminden sonra araştırmanın ortaya koyduğu başlıca sonuçların kısaca
tekrarlandığı “Sonuçlar” bölümü ile bu sonuçlara dayalı olarak belirtilmek istenen “Öneriler” yer alır. Öneriler, bu konuda çalışma yapmak isteyen diğer araştırmacılara yönelik olabileceği gibi, araştırmanın ortaya koyduğu sonuçlardan yararlanmak isteyecek yöneticilere de yönelik olmalıdır. Makalenin sonuna yararlanılan başlıca kaynakların listesi eklenir, ayrıca gerekiyorsa ek tablolar halinde (araştırmada kullanılan formlar, izin belgeleri, etik kurul raporu, bazı tabloların ayrıntılı durumu vs.) gerekli bilgi ve belgeler konabilir.

Bir makalenin en önemli bölümlerinden birisi de özet bölümüdür. Okuyucunun genellikle makaleyi okumaya özet bölümünden başladığı bilindiğinden, bu bölümün en iyi bir şekilde yazılması için bütün özen gösterilmelidir. Özet bir anlamda yazarın bulgularını sunma bakımından reklamını yaptığı bölüm olarak algılanabilir. İyi bir özet okuyucunun ilgisi çekme bakımından önemlidir. İyi bir özet, verilmesi gereken bütün bilgileri içerecek kadar uzun, ancak okuyucuyu sıkmayacak kadar da kısa olmalıdır. Genellikle 250 kelimelik bir özetin istenen bilgileri vermek için yeterli olduğu kabul edilir.

Çok yakında Makale nasıl yazılmalı? konusuyla ilgili video anlatımlarımız olacaktır. Web sayfamızı takip ediniz.